Sự phát triển của công nghệ thông tin (IT) đã không chỉ thay đổi lối sống của con người, mà còn thúc đẩy sự tiến bộ trong nhiều ngành công nghiệp khác – trong đó có ngành dược. Công nghệ thông tin đã khám phá ra vô số lợi ích trong việc nâng cao hiệu suất và chất lượng của ngành dược, từ nghiên cứu và phát triển, sản xuất, quy hoạch và quảng cáo, đến cung cấp dịch vụ cho bệnh nhân. Bài viết dưới đây là vai trò công nghệ đối với ngành Dược.
Công nghệ thông tin là gì?
Công nghệ thông tin (Information Technology – IT) là một ngành khoa học kỹ thuật liên quan đến việc sử dụng máy móc, phần mềm, mạng lưới và quy trình công nghệ để thu thập, xử lý, lưu trữ, bảo mật, truyền tải, truy cập và sử dụng thông tin.
Công nghệ thông tin đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại, từ thúc đẩy sự phát triển trong ngành kinh doanh, y tế, giáo dục, đến việc nâng cao chất lượng cuộc sống hàng ngày.
Ngành Công nghệ thông tin gồm nhiều lĩnh vực con như phân tích hệ thống, thiết kế và quản lý cơ sở dữ liệu, quản lý mạng, phát triển và quản lý phần mềm, tương tác người-máy, học máy, trí tuệ nhân tạo và nhiều hơn nữa.
Vai trò của công nghệ trong ngành Dược
Quản lý tối đa hệ thống của hiệu thuốc
Hiện nay, công nghệ thông tin (CNTT) đang trở thành trợ thủ đắc lực trong việc hỗ trợ hoạt động chuyên môn của các dược sĩ. Hầu hết các hiệu thuốc đều sử dụng “hệ thống quản lý dược” để lưu giữ đơn thuốc, phân phát thuốc, dán nhãn, đặt hàng và quản lý tồn kho. Tuy nhiên, nhiều hiệu thuốc chưa tận dụng hết các chức năng có sẵn của hệ thống, ví dụ như các chức năng liên quan đến việc theo dõi và chăm sóc bệnh nhân, xem xét việc sử dụng thuốc hoặc can thiệp vào quyết định kê đơn của bác sĩ.
Các dược sĩ có thể tận dụng tối đa hệ thống kê đơn điện tử (electronic prescription service – EPS). Việc lựa chọn và sử dụng EPS có sẵn trở thành giải pháp hữu hiệu trong quá trình cấp phát thuốc và thanh toán bảo hiểm như một giải pháp hữu ích cho các dược sĩ cộng đồng.
Bên cạnh đó, việc dược sĩ truy cập vào hồ sơ bệnh nhân sẽ hỗ trợ họ trong việc đưa ra những quyết định y khoa khi cung cấp dịch vụ chăm sóc bệnh nhân. Hiện tại, tiểu sử bệnh án hỗ trợ tóm tắt cho bệnh nhân rất hữu ích cho dược sĩ khi cần đối chiếu thuốc. Trong tương lai, dược sĩ cộng đồng cũng có thể sẽ tận dụng hệ thống này. Qua hồ sơ bệnh án điện tử của bệnh nhân, dược sĩ sẽ có thể tư vấn việc sử dụng thuốc một cách tốt nhất.
Quản lý thuốc và xác định thuốc bằng mã vạch
Việc quản lý thuốc đơn giản hơn khi áp dụng công nghệ, từ việc cung cấp dữ liệu chính xác về tên thuốc, liều lượng và tần suất sử dụng, đến việc giảm thiểu sai sót trong quá trình điều trị. Các hệ thống quản lý thuốc giúp các nhà cung cấp dịch vụ y tế tiếp cận thông tin thuốc mọi lúc, mọi nơi, giúp họ đưa ra quyết định điều trị hợp lý và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe.
Qua việc ứng dụng công nghệ vào hệ thống kê đơn điện tử, việc xác định thuốc bằng mã vạch đã giảm bớt các lỗi khi sử dụng thuốc và hoàn thiện hồ sơ dùng thuốc của bệnh nhân. Đáng chú ý, hệ thống phát hiện thuốc giả (Falsified Medicines Directive) đã được ra mắt, qua đó mỗi lọ thuốc sẽ có một định danh duy nhất (có thể thông qua mã vạch). Điều này giúp đảm bảo chống lại thuốc giả trong quá trình phân phối trên diện rộng.
Điều trị bệnh
Một trong những vai trò không thể thay thế của công nghệ trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh tật. Nhờ sự đột phá của các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (Machine Learning) và khám phá dữ liệu (Data mining), việc phân tích dữ liệu bệnh nhân và đề xuất các phương pháp điều trị phù hợp đã trở nên chính xác và hiệu quả hơn. Những công nghệ tiên tiến này giúp tăng độ chính xác trong việc điều trị, đồng thời giảm thiểu lỗi có thể xảy ra.
Một minh chứng rõ ràng cho việc áp dụng công nghệ thông tin trong chăm sóc sức khỏe là sự xuất hiện của hệ thống Hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (Clinical Decision Support Systems – CDSS). Hệ thống này dựa vào những thuật toán và quy tắc để đưa ra những đề xuất điều trị đáng tin cậy cho bác sĩ. Với CDSS, quy trình điều trị giảm thiểu sai sót, tăng độ chính xác và đáng tin cậy hơn trong việc đưa ra quyết định điều trị.
Xem thêm: Những lưu ý khi chăm sóc sức khỏe đối với người cao tuổi Tại đây
Giám sát sức khỏe
Công nghệ thông tin đang mở ra những tiềm năng mới trong việc giám sát sức khỏe bệnh nhân, đặc biệt là các bệnh nhân ở nơi xa hoặc khó di chuyển. Các công cụ hiện đại như cảm biến hay thiết bị đeo có khả năng theo dõi các chỉ số sức khỏe cơ bản như nhịp tim, huyết áp và đường huyết. Những dữ liệu quan trọng này sau đó sẽ được tiếp tục truyền đến cơ sở y tế, không chỉ giúp các bác sĩ tạo ra chẩn đoán và điều trị bệnh một cách chính xác hơn.
Đặc biệt, nhờ vào công nghệ này, các bác sĩ có thể tư vấn và hỗ trợ bệnh nhân từ xa, giảm bớt tải cho các phòng khám và cơ sở y tế. Dịch vụ này, được cung cấp bởi các công ty như eDoctor, Jio Health và Med247, đã mang lại lợi ích to lớn cho cư dân ở vùng nông thôn, nơi việc tiếp cận dịch vụ y tế thông thường thường khó khăn. Bệnh nhân nay có thể nhận được tư vấn và đơn thuốc từ bác sĩ thông qua các cuộc gọi video, tin nhắn hoặc ứng dụng di động. Công nghệ thông tin đang làm thay đổi lớn việc theo dõi và chăm sóc sức khỏe, nhằm tạo ra môi trường chăm sóc sức khỏe hiệu quả và linh hoạt hơn.
Ứng dụng trong chăm sóc sức khỏe
Công nghệ kỹ thuật số đã mở rộng cánh cửa cho việc chăm sóc sức khỏe cá nhân, cung cấp cho bệnh nhân khả năng tiếp cận thông tin về trạng thái sức khỏe và thuốc một cách dễ dàng. Bệnh nhân có thể tải các ứng dụng hoặc truy cập trang web trên thiết bị di động để tìm hiểu về thuốc, bao gồm: hướng dẫn sử dụng, liều lượng và tác dụng phụ tiềm ẩn. Những công cụ này còn hỗ trợ bệnh nhân theo dõi tiến trình bệnh tình và tình trạng sức khỏe. Đồng hồ thông minh và các thiết bị đeo khác cũng phát huy vai trò hỗ trợ trong việc theo dõi bệnh tiểu đường, nhịp tim và các chỉ số sức khỏe khác.
Nghiên cứu và phát triển thuốc
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang chứng minh vai trò thiết yếu của mình trong việc nghiên cứu và phát triển thuốc mới. Những tiến bộ trong công nghệ này đã giúp tăng cường độ chính xác, giảm thiểu lỗi và tìm ra các phương pháp điều trị mới thông qua việc phân tích dữ liệu và phát hiện mối liên hệ giữa các yếu tố liên quan.
Tại Việt Nam, AI đã được áp dụng trong việc phân tích các bản chụp CT, MRI và X-quang để nâng cao tốc độ chẩn đoán và tiết lộ những vấn đề mà con người có thể bỏ qua. Trong lĩnh vực bệnh học, khởi nghiệp VinBrain đã cho thấy ứng dụng AI trong việc so sánh dữ liệu để dự báo các rủi ro bệnh cho các vấn đề liên quan đến tim, phổi và xương.
Không chỉ giới hạn ở việc nghiên cứu và phát triển thuốc, công nghệ thông tin còn ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực y tế khác. Dùng AI-Chatbots để thu thập và cung cấp thông tin, hoặc thậm chí là việc sử dụng robot AI để làm sạch, khử trùng và hỗ trợ trong quá trình phẫu thuật đã trở nên phổ biến.
Kết luận
Đối với ngành dược, sức mạnh của công nghệ thông tin không thể bỏ qua. Từ việc giúp đẩy mạnh quy trình nghiên cứu và phát triển thuốc cho đến việc tối ưu hóa các hoạt động sản xuất, phân phối, quảng cáo và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân, công nghệ thông tin đã mở rộng các khả năng và tạo ra những cơ hội mới, giúp ngành dược tiến bộ và phát triển trong thời đại số hóa. Công nghệ thông tin đã chứng minh rằng nó là một công cụ thiết yếu, mang lại những lợi ích vô giá cho ngành dược, và sẽ tiếp tục đóng vai trò chủ chốt trong việc định hình tương lai của ngành này.
Xem thêm: Những cách ghi nhớ hiệu quả được áp dụng vào ngành Dược Tại đây
